Artikelen

Op 9 mei 2023 stemde de Eerste Kamer in met de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv). Om overheden de gelegenheid te bieden de wet zo goed mogelijk in te voeren, heeft de minister bepaald dat de inwerkingtreding niet op 1 januari 2024 zal zijn, maar per 1 juli 2024.

Kunstmatige intelligentie (AI) staat – niet voor de eerste keer in de geschiedenis – in het centrum van de belangstelling. Al enige jaren, maar vooral na het breed toegankelijk maken van ChatGPT 3.5, staan kranten en tijdschriften vol over de mogelijkheden, maar vooral over de gevaren van zelflerende dan wel zelfdenkende computers. Omdat ik een achtergrond heb in artificiële intelligentie volg ik deze berichten met een meer dan gemiddelde belangstelling, en wellicht ook met een meer dan gemiddelde scepsis.

In april verscheen het bericht dat de Deutsche Nationalbibliothek had besloten om alle Duitstalige tweets te gaan archiveren. Sinds de oprichting van Twitter in 2006 zijn dat inmiddels zo'n 4 miljard tweets. Al snel werd in de berichtgeving de verbinding gelegd met de Nederlandse Koninklijke Bibliotheek. Zou die dan niet alle Nederlandstalige tweets moeten archiveren? De platforms van sociale media en hun content worden door partijen beheerd die niks hebben met archivering. Als een platform verdwijnt, is de content ook weg. Het kleinschalig binnenhalen en duurzaam archiveren van tweets gebeurt her en der wel. Maar het downloaden en duurzaam bewaren van 'alle' tweets?

Door Jack Schuemie-Rodrigues

Auteur: Gertjan van Heijst

Enkele maanden geleden verscheen in de Nederlandse pers het opmerkelijke bericht over Japan dat de floppydisk daar nog veelvuldig als informatiedrager wordt gebruikt. Dat gebruik is blijkbaar ook niet zomaar te beëindigen. Wat is hier aan de hand en kan er een analogie met Nederland worden getrokken?

Inleiding
Op vrijdag 18 november publiceerde de VNG op haar website dat de inwerkingtreding van de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv) wordt verschoven naar 1 januari 2024. Hierdoor worden gemeenten langer in de gelegenheid gesteld om zich voor te bereiden op de implementatie van deze wet. Dit staat in de reactie van de minister van BZK op schriftelijke vragen van de Eerste Kamer.

Gedurende de lange aanloop van de Wet open overheid (Woo) kwam regelmatig de vraag op hoe andere landen openbaarheid van overheidsinformatie hadden geregeld. De onderliggende aanname was dat het elders beter was geregeld. Tijdens de behandeling van de Woo in de Eerste Kamer (september 2021) deed de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksaangelegenheden de toezegging een internationaal rechtsvergelijkend onderzoek te laten uitvoeren naar openbaarheidswetgeving in andere landen. De resultaten van dit onderzoek zijn recent openbaar gemaakt.

Auteur: Jack Schuemie-Rodrigues

Het ministerie van Algemene Zaken (AZ) moet chatberichten beter archiveren. Dat concludeert de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed in het rapport De archivering van chatberichten bij het ministerie van Algemene Zaken over de naleving van de Archiefwet binnen dat ministerie. Het rapport is aangeboden aan AZ, die het met een inhoudelijke reactie op 3 oktober jl. heeft doorgestuurd aan de Tweede Kamer.

De Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv) moet vanaf 1 januari 2023 van kracht worden. Kort gezegd geeft deze wet burgers en bedrijven het recht om elektronische berichten aan een bestuursorgaan te zenden op een door het bestuursorgaan bepaalde wijze. Inmiddels is de wet de Tweede Kamer gepasseerd en ligt bij de Eerste Kamer voor behandeling. De wet vraagt veel van overheidsorganisaties. Op basis van een handreiking voor invoering van het ministerie van BZK zijn door verschillende organisaties pilots gedaan met de implementatie van de Wmebv.

Tien jaar geleden schreef ik met mijn neef, Ad van Heijst, oprichten en oud-directeur van VHIC, een maandelijkse column in het inmiddels ter ziele gegane blad Proces en document. Het thema was meestal zaakgericht werken of een daaraan gerelateerd onderwerp. Toen ik onlangs weer een van deze stukjes tegenkwam, schrok ik een beetje van de actualiteit die het nog steeds heeft:

Op 1 mei 2022 is de Wet open overheid (Woo) in werking getreden. De Woo is vooral bekend door de verplichtingen omtrent het actief openbaar maken van documenten. Tevens heeft de Woo een groot aantal bepalingen omtrent het op verzoek openbaarmaken van documenten. De Woo vervangt de immers Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Het voormalige Wob-verzoek is per 1 mei een Woo-verzoek geworden. De Woo kent echter nog een derde element en dat is het verbeteren van de (digitale) informatiehuishouding. Dit komt tot uiting in twee artikelen van de Woo: art. 2.4, lid 1 en art. 6.1. Zie hiervoor ook deze blog.

De complexiteit van het toezicht op de informatiehuishouding neemt de laatste jaren steeds verder toe door de vrijwel complete digitalisering van processen, de wet- en regelgeving die hiervoor kaders probeert te stellen en de diverse vormen van samenwerking en kennisdeling tussen overheden, bedrijven en burgers. En er komt een nieuwe Archiefwet. In deze bijdrage schets ik vanuit mijn eigen praktijk als toezichthouder een aantal standen van zaken die tot de conclusie leiden dat samenwerking tussen alle toezichthouders op het archief- en informatiebeheer onontkoombaar is.

Inleiding
Al geruime tijd wordt er gebruikgemaakt van videotulen  binnen de overheid. Vooral na de uitbraak van het covid-19-virus zijn opnames gemaakt van de talrijke digitale bijeenkomsten. Nu het land weer vrijwel volledig open is, rijst de vraag of het blijven vastleggen van vergaderingen met behulp van audiovisuele middelen gewenst is.

In het coalitieakkoord 2021-2025 werd aangekondigd dat er ook deze kabinetsperiode weer vol wordt ingezet op digitalisering. Begin maart 2022 verscheen de Kamerbrief hoofdlijnen beleid voor digitalisering. Het coalitieakkoord stelde vast dat door digitalisering ons leven er anders uit gaat zien. Het kabinet meent dat digitalisering waarden kan toevoegen en wil die kansen benutten. Ook wordt veel aandacht besteed aan de keerzijden, zoals cybercrime en gegevensbescherming.

Onlangs werd de eerste foto van een zwart gat gepubliceerd. Wetenschappers zijn vijf jaar bezig geweest om dit kunststukje voor elkaar te krijgen en nu is het dus gelukt een foto te maken van Sagittarius A, zoals dit zwarte gat heet, dat midden in het Melkwegstelsel staat. Ogenschijnlijk heeft dit niets te maken met het duurzaam en toegankelijk opslaan van e-mails. Maar ook hier zijn belangwekkende stappen gezet.

Iedere organisatie ambieert de informatiehuishouding op orde te hebben. Alhoewel ik het meestal niet expliciet vraag als ik aan de slag ga bij een organisatie, denk ik dat we deze stelling voor waar aan mogen nemen. Maar wat betekent het nu precies om de informatiehuishouding op orde te hebben? Aan welke eisen moet je daarvoor voldoen en hoe stel je vast in hoeverre dit het geval is? Anders gezegd: hoe definieer je kwaliteit en hoe meet je het?

Archiefinstellingen en de Wet open overheid

Inleiding
Onlangs is de proeftuin van VNG Realisatie afgerond waarin gestart is met het in de praktijk toepassen van de (concept)selectielijst e-mailbewaring. Hoewel bij het ter perse gaan van dit artikel de uitkomsten hiervan nog niet bekend zijn, zet ik nu al mijn vraagtekens bij de toepassing van deze selectielijst.